علی بن یحیی برطیبَرَطی، علی بن یحیی، قاضی، مفتی و عالم زیدی یمن است. ۱ - مشخصاتدر ۱۰۶۱ در صنعا متولد شد، [۱]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
[۲]
محمدبن علی شوکانی، البدر الطّالع بمحاسن من بعد القرن السّابع، ج۱، ص۵۰۱ـ۵۰۲، بیروت (بی تا).
و چون نیاکانش از بَرَط، ناحیه ای کوهستانی در ۲۳۲ کیلومتریِ شمال شرقی صنعا [۳]
ابراهیم احمد مقحفی، معجم المدن و القبائل الیمنیّة، ج۱، ص۴۹، صنعا ۱۹۸۵.
بودند، به برطی مشهور شد.
در زادگاهش به کسب علم پرداخت و از مشایخ و علمای بزرگی چون قاضی احمدبن ابی الرجال مرجوع کنید به لف مطلع البدور در شرح حال بزرگان زیدیّه و قاضی محمدبن ابراهیم سحولی ادیب یمنی و مرجوع کنید به لف اسلاک الدرر (متوفی ۱۱۰۹) و متوکل علی الله اسماعیل بن قاسم مرجوع کنید به لف العقیدة الصحیحه (متوفی ۱۰۸۷) و دیگران علم آموخت. درباره علاقه وافر و سعی کامل او به کسب علم گفته‌اند که تمام ساعات شب را در مسجد بستان صنعا به مطالعه می‌گذرانده است. [۴]
محمدبن علی شوکانی، البدر الطّالع بمحاسن من بعد القرن السّابع، ج۱، ص۵۰۱ـ۵۰۲، بیروت (بی تا).
برطی پس از تکمیل تحصیلات ، به تدریس پرداخت و بسیاری از علمای یمن از وی کسب علم کردند، از جمله: زیدبن محمد علامه یمنی (متوفی ۱۱۲۴)؛ [۵]
حسین عبدالله عمری، مصادرالتراث الیمنی فی المتحف البریطانی، دمشق ۱۴۰۰/۱۹۸۰.
(متوفی ۱۱۱۵)؛ علامه صلاح اخفش، عالم نحوی (متوفی ۱۱۴۲)؛ علامه سید عبدالله بن علی، وزیر مهدی بن احمد که مدت دوازده سال شاگرد و ملازم برطی بوده است. [۶]
محمدبن علی شوکانی، البدر الطّالع بمحاسن من بعد القرن السّابع، ج۱، ص۵۰۱ـ۵۰۲، بیروت (بی تا).
[۷]
عبدالرحمن بعسکر، کواکب یمنیّة فی سماءالاسلام، ج۱، ص۴۸۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
برطی علاوه بر تدریس، در حاشیه و تعلیقه نویسی بر کتب علمی نیز سعی وافر داشت. [۸]
محمدبن علی شوکانی، البدر الطّالع بمحاسن من بعد القرن السّابع، ج۱، ص۵۰۱ـ۵۰۲، بیروت (بی تا).
[۹]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
۲ - آثارمجموعه فتاوای او که شاگردش عبدالله بن علی جمع آوری کرده است، در منابع به نام الشموس المضیئه الکاشفة لظلمة المسائل الخفیّة ثبت است. [۱۰]
احمد حسینی، مرجوع کنید به لّفات الزیدیّة، ج۲، ص۳۰۳، قم ۱۴۱۳.
برطی در ۱۱۱۱ به درخواست خلیفه وقت یمن ، مهدی بن احمد، منصب قضای صنعا را پذیرفت و ظاهراً تا پایان عمر (۱۱۱۹) در آن مقام باقی ماند. عبدالله بن علی کتاب نشر العبیر را در سیره استادش مشتمل بر زندگی علمی، استادان، شاگردان و آثار او نوشته است. [۱۱]
محمدبن علی شوکانی، البدر الطّالع بمحاسن من بعد القرن السّابع، ج۱، ص۵۰۱ـ۵۰۲، بیروت (بی تا).
[۱۲]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
[۱۳]
حسین عبدالله عمری، مصادرالتراث الیمنی فی المتحف البریطانی، ج۱، ص۱۰۹، دمشق ۱۴۰۰/۱۹۸۰.
۳ - فهرست منابع(۱) عبدالرحمن بعسکر، کواکب یمنیّة فی سماءالاسلام، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰. (۲) احمد حسینی، مرجوع کنید به لّفات الزیدیّة، قم ۱۴۱۳. (۳) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶. (۴) محمدبن علی شوکانی، البدر الطّالع بمحاسن من بعد القرن السّابع، بیروت (بی تا). (۵) حسین عبدالله عمری، مصادرالتراث الیمنی فی المتحف البریطانی، دمشق ۱۴۰۰/۱۹۸۰. (۶) عمررضا کحاله، معجم المرجوع کنید به لفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶). (۷) ابراهیم احمد مقحفی، معجم المدن و القبائل الیمنیّة، صنعا ۱۹۸۵. ۴ - پانویس
۵ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَرَطی»، شماره۹۷۸. |